Johannes 21, 1-14 Handelingen 5, 27-32; 40-41
Dat hebben we al eerder gehoord: gooi het over een andere boeg. Hetzelfde gebeurde ook toen Jezus Petrus en al de anderen riep om hem te volgen. Toen waren ze nog eenvoudige vissers, en toen ze alweer na een hele nacht niets gevangen hadden vroeg Jezus hen om het net aan de andere kant uit te gooien. En ja, toen vingen ze meer dan ze uit het water konden tillen. Ik zal jullie tot vissers van mensen maken, zei Jezus en zij werden zijn leerlingen.
Over een andere boeg gooien. – Het begon met het letterlijk over een andere boeg gooien. En vervolgens heeft Jezus hen zoveel vaker laten zien wat er gebeurt als je het over een andere boeg gooit: dan sta je namelijk op, om het maar in deze tijd na Pasen te zeggen. Hij heeft zijn leerlingen zelfs een keertje alleen uitgezonden en zij kwamen helemaal opgetogen terug omdat het over een andere boeg gooien hen zo goed lukte. Het voelde alsof zij waren opgestaan, verrezen tot een nieuw leven.
Maar nu Jezus gestorven is zijn ze gewoon weer terug gegaan naar het oude normaal. Ze doen weer zoals ze het altijd gedaan hebben. Alle herinnering aan de tijd met Jezus lijkt helemaal weg. Het komt niet eens meer in hen op om het over een andere boeg te gooien. Geen sprake meer van nieuw leven, ze zijn teruggekeerd naar hun oude leven; geen sprake meer van opstanding, hun leven is net zo dood als hun net leeg is.
Afgelopen week hebben we koningsdag gevierd en komende week zullen we de doden herdenken en onze vrijheid vieren. Elk jaar zijn dit de dagen van het over een andere boeg gooien:
De koning met zijn familie aan het koekhappen zoals wij gewone mensen ook. De koning die wordt aangesproken op zijn vakantiegedrag, zoals ook wijzelf aangesproken moeten worden omdat we toch weer massaal op Schiphol in de rij gaan staan. Alle herinnering aan hoe je ook zonder te vliegen vakantie kunt vieren lijkt helemaal weg; laat staan onze goede voornemens om het milieu te sparen. – Net als de leerlingen keren we gewoon terug naar ons oude leventje.
Aan de andere kant is zo’n ouderwets gezellige koningsdag juist wel weer het toppunt van het over een andere boeg gooien. Stel je toch voor hoe het zou zijn als er in Rusland koningsdag gevierd zou worden met Vladimir Poetin aan het dansen en koekhappen. Wat zou dat toch een opstanding zijn, hoe zouden we toch verrijzen. Koning Willem-Alexander zei het zelf: als je elkaar niet meer kunt aanspreken, als je jezelf niet meer kunt relativeren, dan word je als Poetin. Jammer dat ze in Rusland geen koningsdag kennen, want zo komt Poetin steeds meer op afstand te staan van zijn volk en raakt hij steeds verder verstrengeld in zijn eigen grootheidswaan.
Zo zijn ook de leerlingen verstrengeld in hun ouderwetse ideeën van hoe je moet vissen. En z vangen niets. Totdat Jezus opnieuw aan de oever verschijnt en roept: gooi het over een andere boeg.
Later worden de leerlingen voor het gerechtshof gedagvaard. Dat wordt in onze eerste lezing verteld. Maar nu houden ze wel vast aan hun nieuwe leven. Petrus verweert zich door te zeggen: ‘Men moet God meer gehoorzamen dan de mensen. De God van onze voorouders heeft Jezus weer tot leven gewekt.’ Het is een hele geloofsbelijdenis. Maar zij bekennen zich daarmee ook tot het nieuwe leven, het leven waarin je het over een andere boeg gooit. En hun standvastigheid wordt uiteindelijk ook beloond. Ze worden vrijgelaten.
Hoe had het anders kunnen lopen als mijn voorouders, de Duitsers, standvastig waren gebleven? Hoe had het in Nederland anders kunnen lopen als meer van onze voorouders hadden gezien dat je met een dictator niet moet meebewegen, maar dat je het over een andere boeg moet gooien? – Laten we komende woensdag en donderdag vieren dat we het over een andere boeg gooien. Dat we niet blijven hangen in de lege netten van ‘het is nu eenmaal zo’. Laten we de vrijheid vieren, de vrijheid die ook de vrijheid is om het over een andere boeg te gooien.
Toen Jezus zijn leerlingen riep begon het met het over een andere boeg gooien. Toen zij met Jezus optrokken deden ze niet anders dan het over een andere boeg te gooien. En nu gaat het verder met het over een andere boeg gooien. ‘Gooi het net aan stuurboord uit.’ roept Jezus, ‘dan lukt het wel.’
Dat we het over een andere boeg blijven gooien. Dat een nieuwe wereld moge verrijzen. Dat we zo mogen opstaan.
Ekkehard Muth, 1 mei 2022
