Lucas 13, 6-9 Exodus 3, 1-8a; 11-12a
De veertigdagentijd staat voor de veertig jaar die Israël door de woestijn trok. De veertigdagentijd staat ook voor onze eigen veertigdagentijden in ons leven, tijden van ziekte, tijden van zorgen, tijden waarin we niet meer zo goed weten hoe verder.
In het oude testament zijn de veertig jaar in de woestijn tot de veertigdagentijd van de mensheid geworden. En die veertigdagentijd van de mensheid staat voor alle ellende die jou in je leven kan overkomen. Alle persoonlijke ellende en alle gemeenschappelijke ellende. Oorlogen, dictators, machtsblokken die elkaar in de tang houden en die de mensen ertussenin vermalen, financieel gewin wat belangrijker is dan het welzijn van de mensen, en dat je afgerekend wordt niet op jouw persoonlijkheid maar op jouw productiviteit. – Hak die vijgenboom maar om want hij brengt geen vrucht.
Maar aan het begin van de veertigdagentijd van de mensheid staat het licht! Niet het vuur wat alles verteert – Mozes ziet dat de struik in brand staat en toch niet door het vuur wordt verteerd – maar het vuur van warmte en licht. En uit het licht spreekt God zelf: ‘Ik heb gezien hoe ellendig mijn volk er in Egypte aan toe is, ik heb hun jammerklachten over hun onderdrukkers gehoord, ik weet hoe zij lijden.’ Ik zie de nood van de mensheid, en ik zie ook jouw nood.
Het begint met licht. En het gaat verder met licht: wanneer Mozes zegt, ‘maar wie ben ik dat ik de Israëlieten uit Egypte zou leiden? dan zegt God: Ga maar, ‘ik zal bij je zijn.’ Het licht gaat mee.
Het begint met licht, het gaat verder met licht, en het eindigt met licht: ‘Ik ben afgedaald om jullie naar een mooi en uitgestrekt land te brengen, een land dat overvloeit van melk en honing.’
De veertigdagentijd van de mensheid en ook onze eigen veertigdagentijd is ingebed in licht. Je komt uit het licht, en je bent bestemd voor het licht. En zie hoe ook in de woestijn telkens weer het licht oplicht.
Samen met alle kerken hier in Nijmegen doen we mee met het Suryaproject. Je hebt misschien ook vanochtend weer levensmiddelen en drogisterijartikelen meegebracht, of je hebt gedoneerd. Misschien heb je de petities van Amnesty International getekend en doe je mee met allerlei andere acties. Mensen stellen hun huizen open via Takecarebnb. En de kinderen hebben afgelopen zondag spaarpotjes gemaakt waar ze ‘heitje voor een karweitje’ geld inzamelen voor de vluchtelingen. In onze Mariken-app werd intussen melding gemaakt dat in sommige huizen sindsdien de stofzuiger niet meer stilstaat.
Allemaal licht tussen het donker. Het licht uit de doornstruik waar we vandaan komen, en het licht waarvoor we bestemd zijn. Hier in de woestijn, hier in onze veertigdagentijd licht het al op.
En zo licht het ook op in ons evangelie. Hak die vijgenboom maar om. ‘Al drie jaar kom ik kijken of die vijgenboom vrucht draagt.’ Maar de wijngaardenier wil het licht nog niet doven. We komen uit het licht, we zijn bestemd voor het licht. En ook al zitten we in tijden van droogte en uitputting, dan nog zijn we bestemd voor het licht. Laat ik de grond eromheen nog een keer omspitten, en laat ik hem mest geven. – Geef het licht nog een kans.
Wat was er gebeurd als Poetin zijn volk de kans had gegeven om te democratiseren. Wat was er gebeurd als patriarch Kirill zijn kerk de kans had gegeven om te proeven dat God ook in roze mensen oplicht en dat de kerk haar roeping zonder machtsvertoon wellicht veel beter waar kan maken. Wat had er allemaal kunnen groeien aan vriendschap, aan ontwikkeling, aan vooruitgang? – Maar nu is in Oekraïne de boom omgehakt.
Nu zijn niet alleen de gebombardeerde steden tot woestijn geworden, nu zijn niet alleen de levens van de slachtoffers en hun families verwoest, maar zelfs al zou er weer vrede komen, hoeveel wegen door de woestijn zullen er dan weer gegaan moeten worden?
Hoe moeilijk was het en hoe lang heeft het geduurd voor dat wij hier in Nederland weer normale betrekkingen met Duitsers konden aangaan? En hoeveel zal er dan weer omgespit moeten worden, hoeveel zal er mest gegeven moeten worden voor dat we weer uit de woestijn van déze oorlog komen?
En toch, het begint met licht en het eindigt met licht. God roept Mozes vanuit het licht om zijn volk en de hele mensheid te brengen naar het licht. En zie hoe ondertussen het licht oplicht in het donker. Hoe het telkens weer de kans grijpt om het duister te doordringen. Je komt uit het licht, en je bent bestemd voor het licht. Ga maar, ’Ik zal bij je zijn.’
Ekkehard Muth, 20 maart 2022
