Niet overgaan tot de orde van de dag
“Corona is erg, maar nog erger zou het zijn als we na de coronacrisis weer zouden overgaan tot de oude orde van de dag. Crisis betekent zowel bedreiging alsook kans.
Als Stadsklooster Mariken gaan we op zoek naar de kansen van deze coronacrisis.”
Dat schreven pastor Ekkehard Muth van Stadsklooster Mariken en voormalig bestuurder Els Verheggen in hun projectplan. Met activiteiten als debatten, een symposium en bijeenkomsten wil dit project het gesprek over de gevolgen van corona op onze samenleving bevorderen.
De twee initiatiefnemers blikken een jaar later enthousiast terug op het project met als doel: mensen met elkaar in esprek laten gaan over de invloed van corona op ons leven.
Wat was de aanleiding van het project?
Els: “Het project ontstond toen de pandemie net begon en we nog dachten dat het iets kortdurends zou zijn. Ook hadden we de verwachting dat er een tijd ná corona zou komen.
We hoopten iets te leren van deze tijd. We wilden de positieve opbrengsten daarvan vasthouden, zodat het niet alleen maar is van: we zitten in een crisis, en wat kunnen we veel niet. Er zijn juist zoveel dingen ontstaan die de moeite waard zijn om te behouden. Eindelijk stelden we onszelf als
maatschappij de vraag: Waar gaat het leven nou eigenlijk om? Mag tot rust komen en bezinnen ook een wezenlijke plaats krijgen?”
Ekkehard: “Absoluut, en tegelijkertijd zijn er natuurlijk ook mensen geweest die echt te lijden hebben gehad tijdens de pandemie. We konden zelf ook bij sommige begrafenissen niet aanwezig zijn. Dat doet pijn. Het was een enorm lastige tijd, en toch vonden we ook goede kanten. Als deze crisis ons niet helpt om het roer om te gooien, wat dan nog wel?”
Welke goede kanten van de pandemie zien jullie dan?
Ekkehard: “Je zag het in eenvoudige dingen, bijvoorbeeld dat vakanties in Nederland verrassend leuk bleken. Naarmate de crisis langer duurde, merkten we een omslag. Eerst waren mensen nog enthousiast over hoe goed we met elkaar deze crisis doorkwamen. Maar opeens duurde het te lang en werden mensen moedeloos. Je kunt dan eigenlijk niet meer zeggen: ‘Kijk eens naar de voordelen die deze crisis heeft.’”
Els: “En dat is ook begrijpelijk. Mensen zijn blij dat ze na ruim twee jaar eindelijk weer kunnen doen wat ze voorheen deden. Maar daarmee laten ze ook zoveel goede, nieuwe dingen weer los.”
Ekkehard: “Klopt, iedereen is zo blij en opgelucht. Mensen durven weer naar de vieringen te komen. Persoonlijk heb ik er last van dat het allemaal weer teruggaat naar het oude normaal. En dat we straks een crisis hebben gehad waar we niks mee gedaan hebben.”
Els: “Op kleine schaal zie je in onze gemeenschap natuurlijk wel hele praktische verbeteringen. Zoals onze viering: bij de start van de lockdown was het ingewikkeld om een viering online te streamen. Inmiddels is de kwaliteit enorm verbeterd en draait er nog steeds een livestream naast de fysieke viering.”
Wat voor impact hadden de lockdowns op het project?
Ekkehard: “Omdat we niet konden samenkomen, hebben we nog niet het hele project kunnen uitvoeren. We gaan nu kijken of we onderdelen moeten aanpassen aan de nieuwe situatie. Met name nu er weer sprake is van een landelijke bezinningsdag! (Dit is een dag die al eens eerder werd georganiseerd en bedoeld is voor mensen die tijdens de coronapandemie te maken hebben gehad met verlies – red.)
Wij willen graag de levensbeschouwelijke kant van deze dag invullen. Daar kunnen we ook terugblikken en vooruitkijken naar hoe we ons leven na corona kunnen vormgeven.”
Els: “Gelukkig konden er ook bepaalde elementen van het project doorgaan, zoals de interviews en essays die op de website staan. De geïnterviewden vonden soms hun eigen bijdrage niet zo interessant. Maar juist elk inzicht in hoe individuen de pandemie zijn doorgekomen is relevant en zorgt voor identificatie.”
Zien jullie nog andere positieve ontwikkelingen in kerkelijk Nederland sinds de pandemie?
Ekkehard: “Wij proeven vanuit mensen de vraag naar het goddelijke. Ze zijn eerst op zoek naar spiritualiteit en daarna pas naar gemeenschap. Online kun je een gemeenschap vormen, maar die is wel moeilijker vast te houden. Toch moeten we misschien af van het idee dat een gemeente of parochie per se bij elkaar in de buurt moet wonen en altijd in dezelfde samenstelling fysiek samenkomt. Je kunt ook een soort wolk er omheen vormen met mensen die af en toe bij ons komen om bijvoorbeeld hun overledenen te herdenken.
Voor andere vormen van spiritualiteit gaan ze mogelijk naar andere plekken. Misschien moet dat ook gewoon kunnen. Laatst zei iemand: ‘Zonder online vieringen was ik nooit bij jullie terechtgekomen.’ Ik heb het idee dat je als kerk best een rol kunt spelen bij een groep mensen die niet meteen naar een fysieke viering wil komen. Misschien wordt het ook mogelijk om ook online een volwaardige kerk te zijn.”
Hoe nu verder?
Ekkehard: “Een onderdeel van het project was het organiseren van een symposium, waarin mensen met elkaar spreken over de implicaties van de coronacrisis. Dat kon helaas niet doorgaan, maar krijgt hopelijk een plek bij de landelijke bezinningsdag. Hier hopen we dat gesprek alsnog met elkaar te kunnen voeren. Het project schreeuwt erom voortgezet te worden. We moeten die energie van het begin van de crisis onthouden en vasthouden. Alle positieve veranderingen die waren ontstaan, zoals meer rust nemen
en vanuit huis werken, zijn inmiddels weer ondergesneeuwd. Toch willen wij ze juist in beeld blijven brengen.”
Els: “We hopen natuurlijk dat de bezinningsdag een moment wordt om die bewustwording nieuw leven in te blazen, zodat de gedragsverandering die we al eens hebben gezien, weer terugkeert.”
Ekkehard: “We zijn ervan overtuigd dat de positieve energie die de pandemie heeft losgemaakt, niet verloren is en dat we die weer terugkrijgen. Het symposium, als onderdeel van de landelijke bezinningsdag, is daarvoor de basis.
