Advent 4e zondag

Johannes 1, 6-8, 19-28 3e advent

Zoals aan het begin van de viering al gezegd, vandaag op 13 december wordt in de Scandinavische landen, maar ook bijvoorbeeld op Sicilië, Sint Lucia gevierd. In Zweden kiest elk dorp een eigen Lucia, een meisje of een jonge vrouw, die op de vroege ochtend nog in het donker met een kroon van kaarsen op haar hoofd het licht brengt. Terwijl de nachten alsmaar langer worden, terwijl het in het hoge noorden al helemaal niet meer licht wordt, begint het licht alweer te stralen. Sint Lucia is de getuige van het licht.

De meest geloofwaardige legende is dat de moeder van Lucia voor haar dochter een heidense echtgenoot had geregeld. Lucia echter moest daar niks van hebben en verdeelde aar bruidsschat onder de armen. De aanstaande echtgenoot gaf haar aan als christen en ze werd veroordeeld om in een boordeel te werken. Toen de wachters haar wilden afvoeren bleken ze haar niet van haar plek te krijgen, zelfs met een span ossen kregen ze haar niet van haar plek. Daarna probeerden ze haar levend te verbranden, maar ook dat kon haar niet deren. Uiteindelijk werd ze om het leven gebracht door een zwaard door haar hals te steken. – Vandaar dat Sint Lucia afgebeeld wordt met een zwaard door haar hals.

Marcus 1, 1-8, Jes 40, 1-9 2e advent

Als je een verhaal wilt vertellen – of als je een overweging wilt houden – dan is het altijd de vraag: hoe kan je het beste beginnen? Hoe kan je zo beginnen dat je toehoorders meteen het verhaal kunnen induiken.

Vandaag zou ik kunnen beginnen bij de bakkersdochter. De bakkersdochter Margarita Luti uit een Romeinse volkswijk heeft namelijk model gestaan toen Raffaël zijn Maria schilderde met Jezus en Johannes op haar schoot. Het verhaal gaat dat de bakkersdochter de minnares was van Raffaël, in ieder geval komt zij op verschillende schilderijen terug. Bijvoorbeeld ook als de zogenaamde Sixtijnse Madonna. De meesten van ons kennen waarschijnlijk de twee engeltjes die aan de onderkant van het schilderij een beetje uit het raam lijken te leunen.

Raffaël was zo verliefd op de bloedmooie Margarita dat hij meer de lichamelijke schoonheid van de bakkersdochter schilderde dan een eventueel verheven geestelijke schoonheid van Maria. En daardoor bereikte hij een effect waar de theologie tot dan toe nog niet aan had gedacht: nooit eerder werd Maria op een zo aantrekkelijke en natuurlijke manier weergegeven. Wie de bakkersdochter op de schilderijen zag, kon zomaar verliefd worden op Maria of zich er tenminste mee vereenzelvigen. Op die manier werd Maria weer wie ze ooit was, namelijk een meisje uit het volk. En met haar werden Jezus en Johannes jongetjes uit het volk. Zo werd God echt mens, heel dichtbij, één van ons.